Moda Perakendesinde  Sipariş Öngörü Yöntemleri

Bir çok yazımızda bahsettiğimiz üzere günümüz perakendecileri için en önemli  konuların başında doğru ürün çeşitliliğini mümkün olan optimum seviyede stok seviyesi ile sağlamaktır. Bu noktada talebi tahmin etmek ve sipariş öngörülerini bu doğrultuda oluşturmak gerekir. Talebi tahmin etmek her perakendecinin yapabileceği bir iş olmayabilir buna karşın istatistik, veri madenciliği, regresyon, varyans bilgileri içeren bir tahminleme sistemi kullanmadan şirket içinde oluşan sayısal bilgilerle bir optimum bir sipariş öngörüsünde bulunabilir. Birazdan anlatacağım yöntem basit ancak ikmal ve dağıtım sistemleri ile entegre olabilecek bir yapıda geliştirilebilir, belli noktalar otomatize edilebilir.

Optimum bir sipariş öngörüsü için aşağıda belirtilen bilgiler kullanılıyor olacak.

• Geçmiş Mağaza Bazlı Satış Bilgisi
• Mağaza Grading
• Mağaza Lokasyon Özellikleri
• Ürün Grading
• Ürün Raf Ömrü
• Ürün ROS (Rate Of Sale)

Öngörümüz için malzemeleri verdik artık gelelim tarifi vermeye. Öncelikli olarak sipariş öngörüsü belirlemek opsiyon seviyesi ve mağaza grupları bazında olabileceği gibi ÜAA (Ürün Aile Ağacı) seviyesinde belirlenecek tanımlamalar ile de opsiyon seviyesinde bir tanım yapmadan da oluşturulabilir. Biz örneğimizi opsiyon bazlı olan yöntemden ilerletelim.

Opsiyon seviyesinde giriş yapılacak ROS ve Raf Ömrü ile ilgili mağaza grupları üzerinden bir dağıtım algoritması ile tüm ürün ve mağazalar için bir öngörü oluşturuyoruz.

Yukarıdaki şekli özetlemek gerekirse; opsiyon seviyesinde tüm mağaza gruplamasına etki edecek ROS ve Raf Ömrü girişi “header seviyesinde”yapılarak verilerin tüm mağaza atomik seviyesine inmesi sağlanır. Bu işlem sonrasında sistem öngörülen bir satış adeti hesaplar. Örneğimizdeki “line” kısmında  her mağaza grubu için ayrı ayrı hesaplanmış  adetleri görebilirsiniz. Bu noktadan sonra revize işlemleri başlar.

• Özel Günler
• Mağaza Açılış/Kapanış/Tadilat Tarihleri

Bilgilerine göre ROS bilgisi gerek line seviyesinde gerekse mağaza seviyesinde değiştirilerek adetler revize edilir. Bu işlem sonrası ilgili ürün için tahmini satış adeti diğer bir deyişle sipariş adeti bulunmuş  olur. Her ürün için ilgili kategori sorumluları çalışma yaparak sezon öncesi öngörülen sipariş adetleri  belirlenir.

Bu çalışmanın sağlıklı bir sonuç üretebilmesi için her detayın sistem girişi / bilgisi elzemdir. Örneğin çalışma öncesinde mutlaka yeni açılacak ve kapanacak mağazaların bilgisinin girilmiş olması çok önemlidir. Aksi durumda sipariş adetlerinin öngörüsü sapacaktır. Bu çalışma içerdiği bilgiler kapsamında Alokasyon sisteminin temelini oluşturacaktır.

Bu tür çalışmaların perakendeciler tarafından bir takvime uygun şekilde yapılması ve mümkünse üreticileri/acentaları ile paylaşılması Tedarik Zinciri sürecinin en önemli sorunlarından olan Kamçı Etkisi’ni  (The Bullwhip Effect) azaltma noktasında fayda sağlayacaktır.

S.Alper TEKİN