Ürün Aile Ağacı ve Şirketlerdeki Önemi

Ürün Aile Ağacı (ÜAA) gerek üretim gerekse satış yapan firmalar için çok önemli olmasına karşın gördüğüm ve bildiğim kadarı ile şirketler tarafından önemi anlaşılmamaktadır. Şirket hiyerarşisi, planlaması, raporlaması, satın alması v.s. ÜAA  yapısına üzerinde oluşmaya başlar. Doğru bir şekilde hazırlanmış, anlaşılır bir ÜAA  yapısı şirketlerin daha sistematik olmasını ve organizasyon içerisinde standardizasyonu sağlayacaktır. Bu kapsamda, ÜAA yapısının organizasyonun tüm unsurları tarafından kabul edilmiş olması çok önemlidir. Üzerinde mutabakat sağlanmış bir ÜAA yapısı perakende sistemlerinin oluşturulması ve kullanımını da kolaylaştıracaktır.

ÜAA oluşturulurken, faaliyet gösterilen sektördeki dinamikleri içeren ve müşterinin gözünden anlaşılabilir bir yapıya sahip olan katmanlar tercih edilmelidir. Örneğin; bir hazır giyim firmasında “örme” önemli bir katman iken bu katmanı müşterinin algılaması çok zordur. Bu durumda “örme” nin olduğu katmanı bir alt katmana bölerek “t-shirt” ve ya “pantolon” alanları oluşturulabilir.

ÜAA çalışmasında dikkat edilmesi gereken hususlardan birisi de, ana çatıyı bozmayacak şekilde ÜAA’nın genişleyebilmesidir. Yine hazır giyim sektöründen gidersek, firma erkek ve bayan olarak satış yaparken “çocuk” ürünlerini de satmaya başladığında ÜAA yapısının bu genişlemeye izin vermesi gerekir. Genişlemeye izin verecek bir kurgu ile şirketin sonraki yıllarada olası büyümesi ya da farklı ürün gamında satış yapması durumunda ihtiyaç olacak ÜAA hızlı bir şekilde hazırlanabilir.

ÜAA yapısını çok önemsemeyen şirketler görülen bir sıkıntı da “ticari olmayan ürünlerin” (şirketin faaliyet konusunda olmayan yani satmadığı ancak satış esnasında kullandığı ürünler, örnek; manken, poşet v.b.) mevcut ÜAA içerisinde gösterilmesidir. Bu tipteki ürünler için açılan katmanlar ve alt katmanlar ÜAA’nın kullanıldığı her noktada görünmeye başlayacak ve kullanıcı noktasında rahatsızlık yaratacaktır. Bu ihtiyacı çözmek için mevcut ÜAA’nın en üstüne bir katman daha eklenebilir. Böylece ÜAA “ticari olan” ve “ticari olmayan” olarak kırılarak ERP (Enterprise Resource Planning) içerisinde anlaşılır yapı oluşturulabilir.

ÜAA oluşturulurken yukarıda bahsettiğimiz konulara dikkat edildiğini düşünerek 3 veya 4  katmandan oluşan bir ÜAA yapmak “en idealidir.” Bununla birlikte, birden fazla marka ve ticari /ticari olmayan ayrımlarına göre katman sayısı 5 veya 6 olabilir. Daha fazla katman eklemek veri girişini arttıracağı için zaman ayırma noktasında sıkıntı yaratabilir. Bu durum, yıl içerisinde çok fazla stok kartı açan firmalar için daha önem arz etmektedir.Diğer bir nokta ürün özelliklerinin (attributes) ÜAA katmanında yer almamasıdır. Bu bilgiler, stok kartı içerisinde yer alabilir ve istenildiğinde bu bilgiye göre filtreleme/ raporlama yapılabilir. Aşağıda yukarıdaki bilgiler kapsamında hazırlanmış öneri ÜAA gösterilmiştir.