Ürün Bazlı Karlılık Analiz: GMROI

Ürün Bazlı Karlılık Analiz: GMROI

Perakende sektöründe ekseriyetle üzerinde durulan metrik cirodur ve hemen hemen tüm perakendecilerde temel KPI (Key Performance Indicator-Kilit Performans Göstergesi) olarak yer alır. Buna karşın her şirket gibi perakende de karlılık sürdürülebilir olmak için ciro ile beraber bakılan bir KPI’dır. GMROI, bu temel bakış açısını daha objektif hale getiren bir KPI olup yüksek ciro hedef verilen departman çalışanlarının düşük kar marjı ve yüksek stok seviyeleri ile bu hedeflere ulaşılmasının ardındaki gerçeklerin görülmesini sağlar. Bu anlamda bu KPI hesaplayabilen şirketler için çok değerli bir metriktir.

Peki nasıl hesaplanır? Formül detayı nedir?

Genel olarak hesaplama yöntemi şöyledir;

GMROII =  (Brüt Kar*  ) / (Ortalama Stok Maliyeti**)

*Brüt Kar  = (Toplam Ciro) – (Toplam Ürün Maliyeti)

**Ortalama Stok Maliyeti = (Ortalama Stok) x (Ortalama Ürün Birim Maliyeti)

Bu formüle göre yatırımcının stoklarına x TL yatırım yaptığında seçilen dönem içerisinde kaç TL getiri elde edeceğini gösterir. Diğer bir bakış açısıyla stoklarda olan ve satışı gerçekleşen ürünlerden hangilerinin o şirket için değerli olduğunu yani en az stok maliyeti ile en fazla gelir getiren ürünleri görmüş oluruz. Bu bilgi ile mağazalarda satışı gerçekleşen ürünlerden GMROI’si yüksek olanlarda değiştirilmesi sağlanabilir ya da bu tip ürünlerin mağazalardaki bulunurluğunun yüksek olması sağlanabilir.

GMROI formülü uygulanan bir ürün ya da ürün grupları için hesaplanan değerin 1 ve üstü çıkması şirket için değerli bir ürün olduğu konusunda bize bilgi vermiş olur.

Yukarıdaki bilgiler ve formül yazımı ve anlatımı kolay gibi görünsede bu metriğin her perakendecide olmadığına şahitlik ettim. Bunun arkasında temel bir sorun var; ortalama stok maliyeti.

Ortalama stok maliyetinin doğru bir şekilde hesaplanabilmesi için stok tarihçesine ihtiyaç duyulur. Bu bilgi şirketlerin sunucuları üzerindeki database lerde çok büyük alanlar tutabilir. Lokasyon x SKU x Gün kombinasyonunda çok fazla satırlı bir tablo çıkacağından ve bu tablodan hesaplama yapabilmek iş zekası deneyimi gerektirdiğinden şirketler bu metriğin hesaplanmasına çok istekli olmayabiliyor ve yukarıda bahsettiğimiz kaygıları stok devir hızı v.s. metriklerle takip etmeyi tercih ediyor.

Bir şirkette Bilgi Teknolojileri Departmanı’nın bu konudaki yetkinliğinin olması bu tür metriklerin hesaplanmasının alt yapısının hızlı bir şekilde kurulmasını sağlayacaktır.